Dr. Hans Anten

In het academisch jaar 2009/2010 verzorgde Hans Anten onderwijs in de bacheloropleiding Nederlandse taal en cultuur en in het masterprogramma Nederlandse literatuur.

Inleiding literatuurwetenschap

In het eerste blok geeft Anten deze cursus, waarin de student kennismaakt met literatuurwetenschap vanuit een grensoverschrijdend perspectief dat de internationale, interdisciplinaire en intermediale dimensies van literatuur belicht. Tijdens de cursus zullen analytische, historische en interpretatieve vaardigheden aan de hand van een aantal centrale concepten uit de literatuurwetenschap aangeleerd worden. Tevens wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste richtingen, scholen en ontwikkelingen binnen het vakgebied. Voor de toepassing van opvattingen en concepten staat dit jaar The Raw Shark Texts centraal, de opzienbarende young man novel waarmee de Engelse mediakunstenaar Steven Hall in 2007 debuteerde.

Actuele literatuur

Deze casuscursus (blok 1) is dit jaar geheel gewijd aan proza. Beoogd wordt de deelnemers inzicht te geven in opbouw, structuur, visie en gedachtegoed van zes recent verschenen Nederlandstalige romans. De roman die in het college van Anten belicht wordt, is De literaire kring (2007) van Marjolijn Februari. Deze welhaast alom geprezen roman zal onder meer besproken worden in de context van politieke of geëngageerde literatuur.

Erfgoed I

Deze mastercursus heeft een tweeledig doel: het uitbreiden van de belezenheid in de moderne Nederlandse literatuur en de kennismaking, aan de hand van toonaangevende studies, met de belangrijkste benaderingswijzen bij het bestuderen van de Nederlandse literatuur uit de periode 1800-1900. Het college dat Anten met Wilbert Smulders geeft in blok 1 staat in het teken van literatuurgeschiedenis, realisme, naturalisme en decadentie. Het zijn onder meer de roman Noodlot van Louis Couperus en het opstel 'Socialisme' van Lodewijk van Deyssel die bestudeerd worden in relatie tot de studie van M. Calinescu, Five Faces of Modernity. Modernism, Avant-garde, Decadence, Kitsch, Postmodernism.

Schrijven en presenteren

In blok 2 geeft Anten deze cursus aan studenten Taal- en Cultuurstudies. Gedurende een intensief parcours met twee werkcolleges per week leert men op een begrijpelijke en toegankelijke wijze onderzoeksresultaten te presenteren aan verschillende doelgroepen. Het optimaliseren van schrijfvaardigheden en presentatievaardigheden is een kerndoel van de cursus. Tevens maakt men kennis met de zes wetenschappelijke disciplines die onder Taal- en Cultuurstudies vallen en met de onderzoek- en rapportagemethodes die in deze vakgebieden worden gehanteerd. De wetenschappelijke artikelen waarover men een mondelinge presentatie houdt en een leesverslag schrijft, bestrijken 1. onderzoek naar media, cultuur en maatschappij, 2. communicatiekundig onderzoek, 3. letterkundig onderzoek, 4. taalkundig onderzoek, 5. historisch onderzoek en 6. kunsthistorisch onderzoek. De cursus wordt afgerond met het uitvoeren van een kleinschalig onderzoek waarover men een mondelinge presentatie houdt, een verslag schrijft en een populair-wetenschappelijke versie presenteert.

Menno ter Braak

In blok 2 verzorgt Anten de casuscursus Menno ter Braak. Deze cursus beoogt een eerste introductie te geven op het veelzijdige en tegendraadse oeuvre van een van de meest invloedrijke schrijvers van het interbellum in Nederland. Aandacht zal onder meer besteed worden aan de wijze waarop Ter Braak in de recente historiografie wordt gepresenteerd, aan de polemicus Ter Braak in de Prismadiscussie, de criticus Ter Braak van het dagblad Het Vaderland, de essayist Ter Braak van Démasqué der schoonheid en Politicus zonder partij, de cultuur- en maatschappijcriticus Ter Braak van het nationaalsocialisme en het antisemitisme, de auteur Ter Braak van de modernistische roman Hampton Court. Een groot aantal contemporaine en recente studies over Ter Braak en zijn literaire en historische context komt eveneens aan bod. De cursus geeft studenten een inhoudelijke basis voor werkzaamheden aan stage- en eindwerkstukprojecten die bijdragen aan de omvangrijke website Menno ter Braak die de Stichting Menno ter Braak heeft ontwikkeld. Vier werkstukken - drie scripties en een briefwisseling - die deze cursus heeft opgeleverd, zijn op de website Menno ter Braak integraal gepubliceerd.

Canonisering van de Nederlandse literatuur

In het derde blok staat de casuscursus Canonisering van de Nederlandse literatuur op het programma. Deze cursus is een gezamenlijk project van de afdelingen middelnederlandse, vroegmoderne en moderne letterkunde en wordt gegeven door dr. Dieuwke van der Poel, dr. Arie Gelderblom en dr. Hans Anten. Anten verzorgt de colleges die betrekking hebben op de negentiende en twintigste eeuw. Aan de hand van een groot aantal voorbeelden wordt ingegaan op processen van canonvorming in een diachroon perspectief en de rol die daarbij gespeeld wordt door onder meer de literaire kritiek, uitgeverijen, bloemlezers, wetenschappers, docenten, bibliotheken, reeksen van tekstuitgaven. Aandacht wordt besteed aan vragen als: welke teksten worden op welk moment gewaardeerd en waarom? Welke schrijvers worden juist buiten het debat gehouden en met welke reden? Wat betekenen veranderende inzichten over aard en functie van literatuur en literatuurgeschiedschrijving voor ons beeld van het literaire verleden? Welke factoren spelen een rol bij uitsluiting, verwijdering en opname in een of de literaire canon?

Inleiding tot de geschiedenis van de Moderne Nederlandse letterkunde

In blok vier geeft Anten de cursus Inleiding tot de geschiedenis van de Moderne Nederlandse letterkunde in de deeltijd- en voltijdopleiding. Kern van deze cursus is een chronologische gang door de moderne literatuur, een parcours dat vier keer wordt afgelegd. Aan de hand van een groot aantal teksten en tekstfragmenten - poëzie, proza en essays - krijgt de Nederlandse en Vlaamse letterkunde van de negentiende en twintigste eeuw een thematische toelichting. Huiselijkheid, Liefde, Engagement en Autonomie zijn de vier thema's aan de hand waarvan de veelzijdige en uiteenlopende representaties in hun literair-historische context worden besproken.

Boek en Film

In het vierde blok geeft Hans Anten in het kader van de cursus Boek en film een lezing over Karakter, de beroemde roman van F. Bordewijk uit 1938 en de met een Oscar bekroonde film van Mike van Diem uit 1997. In deze lezing zullen enige kwesties belicht worden die met name betrekking hebben op de interpretatie van het slot van de roman. Daarnaast wordt ingegaan op de relatie tussen de roman en de film, en dan vooral op de autonoom te noemen wijze waarop Van Diem de roman en de novelle 'Dreverhaven en Katadreuffe' (1928) als bron voor zijn film heeft gebruikt.